ویژگی ها و شاخص‏های گزاره‏های اخلاقی در قرآن کریم و روایات

Authors

محمدجعفر صدری

دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم محمود رجبی

استاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

abstract

در گزاره‏های اخلاق اسلامی، احکام اخلاقی بر مطلوبیّت موضوعات خود و ارتباط مثبت یا منفی آن‏ها با سعادت انسانی دلالت دارند ولی در گزاره‏های اخلاقیِ موجود در آیات قرآن و روایات، کم‏تر از این دست مفاهیم استفاده شده است.  در این پژوهش «مطلوبیّت» به عنوان یکی از شاخصه های مهم‏ گزاره‏های اخلاق اسلامی شناخته شده و دلایل زیر را برای اثبات این ادعا شمرده ایم: «اشتمال بر امور مقرِّب یا مبعِّد نسبت به هدف نهایی»، «اشتمال بر امر یا نهی»، «حکایت از حُبّ و بُغض»، «اشتمال بر گزارش سیره‏ی عملی اولیاء دین»، «اشتمال بر وعده‏ی پاداش و یا کیفر»، «اشتمال بر الگوهای مثبت و منفی»، «اشتمال بر تحسین یا تقبیح برخی از صفات و اعمال»، «اظهار نگرانی از برخی صفات و اعمال»، «تعلّق وجوب و یا حرمت به برخی از اعمال».

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ویژگی ها و شاخص‏هاى گزاره‏هاى اخلاقى در قرآن کریم و روایات

در گزاره‏هاى اخلاق اسلامى، احکام اخلاقى بر مطلوبیّت موضوعات خود و ارتباط مثبت یا منفى آن‏ها با سعادت انسانى دلالت دارند ولى در گزاره‏هاى اخلاقىِ موجود در آیات قرآن و روایات، کم‏تر از این دست مفاهیم استفاده شده است.  در این پژوهش «مطلوبیّت» به عنوان یکی از شاخصه های مهم‏ گزاره‏هاى اخلاق اسلامى شناخته شده و دلایل زیر را برای اثبات این ادعا شمرده ایم: «اشتمال بر امور مقرِّب یا مبعِّد نسبت به هدف نه...

full text

مؤلفه ها، ابعاد و مدارج تحول اخلاقی در قرآن کریم

هدف از انجام این پژوهش، دستیابی به یک نظریه رشد و تحول اخلاقی متناسب با مبانی فکری و فلسفی اسلامی است که بتواند تمام مولفه های موثر در تخلق به اخلاق را تحت پوشش قرار دهد و ارتقای اخلاقی را مرتبه بندی کند. روش انجام پژوهش، توصیفی- تحلیلی است. یافته ها نشان داد که رشد اخلاقی دارای پنج مولفه اساسی است  که به نوبه خود مشتمل است بر چهار مولفه رشد شخصی ( معرفت، عواطف، ایمان و ملکات اخلاقی) و یک مولفه...

full text

Degenerate Four Wave Mixing in Photonic Crystal Fibers

In this study, Four Wave Mixing (FWM) characteristics in photonic crystal fibers are investigated. The effect of channel spacing, phase mismatching, and fiber length on FWM efficiency have been studied. The variation of idler frequency which obtained by this technique with pumping and signal wavelengths has been discussed. The effect of fiber dispersion has been taken into account; we obtain th...

full text

غایات اخلاقی در قرآن کریم

یکی از ارکان رکین نظام اخلاقی «غایت اخلاقی» است. غایت در حقیقت چیزی است که فعل در نهایت به آن منتهی می‌شود. در واقع انسان هر فعلی از جمله فعل اخلاقی را برای رسیدن به غایاتی انجام می‌دهد. برخی اندیشمندان غربی و ارسطوشناسان معاصر ضمن برشمردن بخشی از فضائل اصلی و غایات حقیقی در میان سایر مکاتب اخلاقی، بر این باورند که اولاً غایت اخلاقی نقش مهمی در شناخت، تبیین، ارزیابی و داوری نسبت به گزاره‌های اخل...

full text

جنسیت و هنجار اخلاقی در قرآن و روایات

مناسبات جنسیت و ارزش اخلاقی، یکی از مسائل بنیادین در پژوهش‌های اخلاقی است. در دوران معاصر، جنبش‌های به اصطلاح طرفدار برابری زنان با مردان، یکسره به انکار ابتنای هنجار اخلاقی بر جنسیت پرداخته‌اند؛ هرچند برخی از آنها در ادعایی تناقض‌آمیز، خواهان برتری ارزشی زنان شده‌اند. رویکرد رایج‌تر در این‌باره آن است که اگرچه ممکن است جنسیت در هنجار حقوقی تأثیر بگذارد، نمی‌تواند منشأ تفاوت در هنجار اخلاقی گرد...

full text

ویژگی وعده های الهی در قرآن و روایات

وعده‌الهی، موضوعی پر بسامد در قرآن مجید و سنت معصومان(ع) است. در گونه‌شناسی وعده‌ها، می‌توان آنها را به وعده‌های مربوط به پیامبران(ع)، عموم مؤمنان و خواص آنها تقسیم کرد. با توجه به رابطه‌علّی میان بینش‌ها و کنش‌ها، اطلاع از ویژگی وعده‌ها به عنوان مجموعه‌ای از بینش‌ها در تقویت دینداری مؤثر است. علاوه بر ویژگی و نتایج خاص وعده‌ها در حوزه‌های معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی، انسان شناسی و روش شناختی، یک سا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
اخلاق وحیانی

جلد ۶، شماره ۱۱، صفحات ۲۸-۴۹

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023